VAN NGĂN CHÁY - HẠT NHÂN CỦA HỆ THỐNG PCCC

Dựa trên một theo dõi số liệu của NFPA trong thập kỷ 30, năm 1939 National Board of Fire Underwrites đã gợi ý rằng các  van được lắp trong hệ thống HVAC là để ngăn sự lan tràn của khói, lửa và nhiệt nóng trong các vụ cháy. Từ thời điểm đó, nhiều chuyên gia của ngành khoa học phòng cứu hỏa đã chứng minh được tính hiệu quả của các van lửa/khói , các quạt gió có chức năng đóng tự động trong các hệ thống HVAC đối với việc phong tỏa khói, lửa, nhiệt trong vùng phát khởi, không cho lan tràn ra các vùng lân cận trong công trình. Trên toàn thế giới, các kỹ sư phòng chống cháy và kỹ sư cơ khí liên tục tích hợp các van lửa/khói vào các thiết kế của nhiều công trình xây dựng hiện đại.
---------------
CÁC YÊU CẦU PHÁP LÝ
Van lửa là một thiết bị được lắp đặt trong hệ thống HVAC có thể tự động đóng khi nó nhận được nhiệt độ theo tiêu chuẩn UL 555.

Van khói là một thiết bị lắp trong hệ thống HVAC để kiểm soát sự luân chuyển của khói theo tiêu chuẩn UL 555S. Van kết hợp lửa-khói đảm nhận chức năng của cả van lửa và van khói và nó phải đạt các yêu cầu thử nghiệm của cả hai loại.

Tại Mỹ, các luật hiện hành có những điều khoản yêu cầu các công trình xây dựng phải có khả năng chống khói lây lan. Một số điều luật yêu cầu phải lắp van khói. Phiên bản 2000 của Luật Xây dựng Quốc tế (International Building Code - IBC) giữ nguyên yêu cầu phải có van khói trong các tường hành lang được xếp hạng chống cháy, yêu cầu này cùng kiểu viết như trong các luật trước đây.

Nhưng trong phiên bản 2000, IBC đã thêm một yêu cầu mới là phải có van khói tại các điểm xuyên tường trên trục dẫn khí đóng thay cho yêu cầu hệ thống kỹ thuật kiểm soát khói, đây là yêu cầu bắt buộc trong một số tình huống của hai trong 3 điều luật. Sự thay đổi luật này đã được IBC mới chấp nhận trên cơ sở là nhiều yêu cầu về cấp chống lửa và khói cho sàn và trần trong các luật trước đây đã bị suy yếu hoặc loại trừ khi các bép phun nước được lắp đặt.

Do yêu cầu lắp van khói tại các điểm ống gió xuyên tường sàn trên trục dẫn khí dạng kín là một yêu cầu mới và mặc dù chuyện này liên quan tới chống lan tỏa khói trong công trình thì từ năm 2000 tới nay vẫn có những ý kiến phản đối trong mỗi lần chỉnh lý luật. Luận điểm phản đối van khói dựa trên ý tưởng rằng việc lắp và bảo trì van khói là chi phí "không hợp lý" đối với chủ công trình trong khi nó không tăng tính an toàn cho con người ở trong công trình đó. Tranh cãi vẫn nổ ra trong lần trưng cầu ý kiến cho luật IBC 2012 vào ngày 18 - 19 tháng 5 tại Dallas.

Độ tin cậy và tính hiệu quả của các bép phun nước thường được viện dẫn như một luận cứ cho quan điểm bỏ van khói trên trục dẫn khí. Ủy ban Luật Quốc tế (ICC) đang bầu chọn (thiên vị) cho những thành viên nào kiên quyết phản đối đề xuất bỏ toàn bộ van khói khỏi các điểm xuyên tường trên trục dẫn khí. Mặc dù ICC đã bầu chọn để hỗ trợ cho một vài nghiên cứu lại từ khi đề xuất (lắp van khói) được phê chuẩn thì việc áp dụng van khói cũng vẫn đang diễn ra ở nhiều công trình. Tuy nhiên, câu hỏi về chi phí và hiệu quả của van khói với các công trình có lắp bép phun cứu hỏa thì vẫn còn đó.

NGHIÊN CỨU CỦA AMCA
Năm 2008, AMCA đã hợp đồng với Kofel Assocs. Inc để tiến hành một nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ chủ đề này và làm cơ sở cho các mô hình máy tính hóa. Tài liệu này đã đưa ra hai điểm thú vị sau:

Thứ nhất, không có tài liệu nào ủng hộ cho quan điểm loại bỏ van khói tại các điểm trục dẫn khí xuyên tưởng. Ngược lại, các tài liệu nghiên cứu cho thấy trong 25 năm gần đây, cháy lây lan là một vấn đề đối với an toàn tính mạng con người. Nhiều vụ cháy đã xảy ra với các công trình cho người ở, trong đó có một số yêu cầu của luật xây dựng không quy định cụ thể phải có van khói nhưng có yêu cầu chống lan tỏa khói (có thể bằng van khói). Dữ liệu thu được cho thấy các phương pháp PCCC trong gian đoạn này không quy định rõ khi nào thì không cần van khói, thậm chí không chỉ rõ van khói có được lắp theo luật nói trên hay không.

Thứ hai, tài liệu nghiên cứu cho thấy một nỗ lực mô hình hóa và thử nghiệm toàn diện về lan tỏa khói (theo bề rộng) qua trục dẫn khí trong công trình. Nghiên cứu thêm về mô hình hóa này được hợp đồng với Koffel Assocs. để mở rộng hướng nghiên cứu nhằm chỉ rõ hơn lợi ích của van khói tại các điểm xuyên tường trong các trục dẫn khí của công trình có lắp bép phun cứu hỏa. Báo cáo nghiên cứu và mô hình hóa của Koffel Assocs. đã sắp hoàn thành vào thời điểm bài viết này được đăng và sẽ sớm có trên website của AMCA.